Gedragsveranderingen die het meeste worden gezien bij oude katten zijn:
- (tijdelijke) Oriëntatiestoornissen
- Veranderd gedrag ten opzichte van de eigenaren
- Veranderingen in de slaapcyclus
- In huis plassen/poepen
- Veranderingen in activiteit
- Zonder duidelijke aanleiding hard miauwen (vaak ’s nachts)
Gedragsproblemen bij oudere katten kunnen diverse onderliggende oorzaken hebben, de belangrijkste oorzaken van veranderd gedrag zijn:
- Cognitief dysfunctie syndroom
- Arthrose
- Hoge bloeddruk (vaak als gevolg van een andere aandoening zoals bijvoorbeeld chronisch nierfalen, een hartprobleem of een te snel werkende schildklier)
- Te snel werkende schildklier (hyperthyreoidie)
- Doofheid
- Hersentumoren (komen zeer zelden voor)
De eerste twee oorzaken (cognitief dysfunctie syndroom) en arthrose zijn de meest voorkomende oorzaken van afwijkend gedrag bij oudere katten.
Cognitief dysfunctie syndroom
Wanneer een kat leeftijd gerelateerde gedragsproblemen krijgt die niet door een medische oorzaak te verklaren zijn, spreken we over het cognitief dysfunctie syndroom, ook wel vaak ‘dementie’ genoemd. De meest geziene gedragsveranderingen zijn: meer en harder miauwen zonder duidelijke oorzaak en onrust.
Ondanks veel wetenschappelijk onderzoek is de precieze oorzaak waardoor de klachten ontstaan nog niet duidelijk, maar uiteindelijk treedt er chronische schade aan de hersenen op.
Arthrose
Een zeer groot percentage ‘senior’ katten heeft last van arthrose. De verschijnselen hiervan zijn niet altijd even duidelijk voor de eigenaar omdat ze geleidelijk ontstaan. Daarnaast ontstaan ze vaak zowel in de linker- als de rechterpoot waardoor de kat niet duidelijk aan één poot kreupel loopt. Daarnaast laten katten –in tegenstelling tot honden- vaak niet goed zien dat ze pijnlijk zijn, ze passen eerder hun gedrag aan. Bijvoorbeeld door niet meer op voorwerpen te springen of minder te bewegen. Doordat ze minder bewegen neemt de bespiering af, met name op de achterhand.
Gedrag dat een aanwijzing kan zijn dat uw oudere kat last heeft arthrose zijn:
- Gewichtsverlies
- Minder willen spelen/bewegen
- Zich terugtrekken
- Meer slapen
- Ander gedrag bij urineren/poepen (omdat hurken pijnlijk is of niet meer op de kattenbak willen omdat het te pijnlijk is om in de kattenbak te stappen)
- Niet graag meer geaaid/opgepakt willen worden
- Slecht onderhouden van de vacht, met name op het achterste deel van de rug
- Niet meer goed kunnen/willen springen op voorwerpen
- Stijver lopen
Veel eigenaren denken dat bovenstaand gedrag ‘hoort’ bij een oudere kat, maar het komt voort uit pijn en soms kunnen medicatie en/of ondersteunende maatregelen de situatie zeker verbeteren!
Hoge bloeddruk
Een verhoogde bloeddruk is een veel voorkomende oorzaak van gedragsveranderingen bij de oudere kat. Gedragsveranderingen die hierbij kunnen voorkomen zijn:
- ’s Nachts hard miauwen
- Desoriëntatie
- Veranderd bewustzijnsniveau
- Constant in cirkeltjes lopen
In een zeldzaam geval kan het tot epileptische aanvallen leiden. Bij een verhoogde bloeddruk is het altijd belangrijk om de onderliggende oorzaak te acht erhalen. Bij ouder katten wordt het vaak veroorzaakt door chronisch nierfalen of een te snel werkende schildklier.
Omdat een hoge bloeddruk naast veranderd gedrag ook schade op andere plekken in het lichaam (bijvoorbeeld het netvlies) kan veroorzaken is het aan te raden om bij oudere dieren regelmatig de bloeddruk te laten checken door de dierenarts.
Chronisch nierfalen
Chronisch nierfalen is een aandoening die veel gezien wordt bij ouder wordende katten. Het kan op meerdere manieren tot gedragsproblemen bij de kat leiden. Enkele reden zijn:
- Door nierschade wordt er meer ongeconcentreerde urine geproduceerd waardoor de kat soms ook op andere plaatsen gaat plassen.
- In sommige gevallen ontstaat chronisch nierfalen als gevolg van een blaasontsteking. Een blaasontsteking kan ook leiden tot in huis plassen.
- Door een verminderde nierfunctie kan er een verhoogde bloeddruk ontstaan (zie hierboven)
- De nieren halen de afvalstof ureum niet adequaat meer uit het bloed waardoor de concentratie in het bloed stijgt. Dit kan tot problemen in de hersenen en dus veranderd gedrag leiden.
Schildklierproblemen
Wanneer de schildklier te hard werkt kan dit ook tot gedragsveranderingen leiden. Bijvoorbeeld doordat deze dieren vaak een verhoogde bloeddruk hebben maar ook omdat het schildklierhormoon invloed op de hersenen heeft. Vaak ziet men dan dat de kat rustelozer of agressiever wordt. In ernstige gevallen kan de kat gedesoriënteerd raken, en hersenverschijnselen vertonen.
Doofheid
Hoewel katten vaak goed kunnen functioneren als ze langzaam hun gezichtsvermogen verliezen, blijken ze er meer last van te hebben als ze langzaam doof worden. De typische dove kat slaapt vaak nogal luid en schrikt erg als hij/zij wakker gemaakt wordt. Omdat ze zichzelf ook niet kunnen horen mauwen ze harder dan voorheen. Er wordt ook gedacht dat dove katten vaak ’s nachts hard miauwen omdat ze de gebruikelijke geruststellende geluiden niet meer kunnen horen en hard om de aandacht van hun eigenaar gaan schreeuwen.
Het is mogelijk om doofheid van de kat vaststellen met de BAER-test maar er kan helaas weinig aan gedaan worden.
Hersentumoren
In een heel enkel geval kunnen de problemen ook veroorzaakt worden door hersentumoren. Deze diagnose is helaas wat lastiger om te stellen.
Vragen over gedragsproblemen bij oudere katten?
Mocht u nog vragen hebben, u kunt de dierenartsen bereiken tijdens het telefonisch spreekuur (maandag t/m zaterdag tussen 08.00 en 09.00) of maak een afspraak met een dierenarts op onze vestiging in Leiden of Voorschoten.